Pack4 Fish

Σχεδιασμός και ανάπτυξη καινοτόμων υλικών συσκευασίας με ενισχυμένη προστατευτική δράση για αλιεύματα και βιοαποικοδομήσιμων υλικών με χρήση υποπροϊόντων ιχθυηρών

Εκκίνηση

Αντικειμενο εργου

Παραδοσιακά τα υλικά συσκευασίας τροφίμων παράγονται από μη ανανεώσιμες πρώτες ύλες, με εξαίρεση τα βασιζόμενα στο χαρτί.

Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία, ξεκίνησε να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην αειφόρο ανάπτυξη και την αντικατάσταση των μη ανανεώσιμων πρώτων υλών, και ειδικότερα αυτών που παράγονται από πετρέλαιο, με ανανεώσιμες πρώτες ύλες.

Το 2019 ανακοινώθηκαν οι οδηγίες της ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, οι οποίες καθιστούν επιτακτική τη σταδιακή αντικατάσταση των συμβατικών πλαστικών με εναλλακτικά υλικά, φιλικά στο περιβάλλον και την υγεία των πολιτών.

Συγκεκριμένα, με τις διατάξεις των άρθρων 1-20 του Νόμου 4736/20.10.2020, εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία προς τις διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (05.06.2019) σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον και θεσπίζονται μέτρα για την πρόληψη και τη μείωση του αντικτύπου ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον, ιδίως στο υδάτινο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, καθώς και την προώθηση της μετάβασης στην κυκλική οικονομία με καινοτόμα και βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα, προϊόντα και υλικά, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της οικονομίας και την αποδοτική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

Η σύγχρονη τάση του καταναλωτικού κοινού να επιλέγει προϊόντα που συνδυάζουν υψηλή θρεπτική αξία, ασφάλεια και πρακτική συσκευασία, οδηγούν αναπόφευκτα στην εξέλιξη των υπαρχόντων και στην ανάπτυξη νέων μεθόδων και τεχνολογιών επεξεργασίας και συσκευασίας των τροφίμων. Εντούτοις, η δημιουργία τροφίμων που ικανοποιούν τις παραπάνω ανάγκες, αυξάνοντας παράλληλα τη διάρκεια ζωής των προϊόντων, παραμένει μια μεγάλη πρόκληση. Ειδικότερα, o τομέας της παραγωγής και επεξεργασίας προϊόντων αλιευμάτων έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη τις τελευταίες δεκαετίες, εφαρμόζοντας αποκλειστικά συμβατικές τεχνικές επεξεργασίας, διατήρησης και συσκευασίας. Αν και οι συμβατικές τεχνικές χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες και έχουν βελτιστοποιηθεί σε ότι αφορά την ασφάλεια και την διατηρησιμότητα των προϊόντων, οδηγούν σε μερική υποβάθμιση της ποιότητας και της γεύσης τους και ενέχουν κινδύνους ασφάλειας κάτω από δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες μεταφοράς. Η προοπτική της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών που θα επιτρέπουν την αύξηση του χρόνου ζωής των προϊόντων, βελτίωση της ασφάλειας και παράλληλα την διατήρηση της ποιότητας και της γεύσης σε άριστα επίπεδα ανοίγει νέους ορίζοντες στον χώρο της βιομηχανίας των ιχθυηρών και αλιευμάτων εν γένει.

Σκοπιμότητα - στόχοι του έργου

Το έργο pack4fish στοχεύει στα κύρια υλικά συσκευασίας των αλιευμάτων με απώτερο στόχο :

  • Την εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών (ψυχρού πλάσματος) για τη βελτίωση των μηχανικών ιδιοτήτων (όπως διαπερατότητα, αντοχή, υδροφοβικότητα) των συμβατικών υλικών συσκευασίας (πολυστυρένιο, πολυαιθυλένιο) και την περαιτέρω ενίσχυση της προστατευτικής τους δράσης ως προς τα συσκευασμένα αλιεύματα με την ενσωμάτωση κατάλληλων βιοδραστικών ουσιών, καθώς και τη μεταβολή της βιοαποικοδομησιμότητάς τους, και
  • Το σχεδιασμό και ανάπτυξη καινοτόμων, βιοαποικοδομήσιμων υλικών συσκευασίας για τα αλιεύματα, για τη σταδιακή αντικατάσταση των συμβατικών υλικών, αξιοποιώντας παράλληλα υποπροϊόντα αλιευμάτων, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την κυκλική οικονομία.

Η υλοποίηση της έρευνας περιλαμβάνει το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των καινοτόμων υλικών σε ιχθύες, μαλάκια και αρθρόποδα, στοχεύοντας σε κάθε περίπτωση στις ιδιαιτερότητες και την ευαισθησία των επιμέρους προϊόντων (μικροβιακή δράση, οξειδωτικός ταγγισμός, ενζυμική αμαύρωση κτλ), προκειμένου να επιτευχθεί ενίσχυση της σταθερότητας των προϊόντων κατά τη διακίνηση και συντήρησή τους και επέκταση του χρόνου ζωής τους.

Η επίδραση των καινοτόμων υλικών συσκευασίας στην επιβίωση και πιθανή διασπορά ιών (συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2) θα διερευνηθεί συστηματικά, με κατάλληλες τεχνικές. Σε κάθε περίπτωση θα ληφθεί υπόψη η ισχύουσα νομοθεσία αναφορικά με τα υλικά σε επαφή με τα τρόφιμα ενώ θα σχεδιαστεί η υλοποίηση κατάλληλων ελέγχων τοξικότητας και μετανάστευσης.

Πακέτο εργασίας 1

ΠΕ1. Ανάπτυξη καινοτόμων, βιοαποικοδομήσιμων υλικών συσκευασίας με χρήση υποπροϊόντων ιχθυηρών

Αντικείμενο του ΠΕ1 είναι η ανάπτυξη καινοτόμων υλικών συσκευασίας κατάλληλων για εφαρμογή σε αλιεύματα, με χρήση υποπροϊόντων ιχθυηρών

  • Δράση 1.1. Σχεδιασμός βιοαποικοδομήσιμων υλικών συσκευασίας με χρήση υποπροϊόντων ιχθυηρών
  • Δράση 1.2. Προσδιορισμός των μηχανικών ιδιοτήτων των παραγόμενων υλικών
  • Δράση 1.3. Προσδιορισμός βιοαποικοδομησιμότητας των παραγόμενων υλικών

Πακέτο εργασίας 2

ΠΕ2. Ενίσχυση της προστατευτικής δράσης συμβατικών και καινοτόμων υλικών συσκευασίας με χρήση νεοφανών τεχνολογιών και συστατικών

Αντικείμενο του ΠΕ2 είναι η βελτίωση της προστατευτικής δράσης των συμβατικών υλικών συσκευασία αλιευμάτων (πολυστυρένιο, πολυαιθυλένιο) και των καινοτόμων υλικών που θα αναπτυχθούν στα πλαίσια του ΠΕ1 με χρήση νεοφανών τεχνολογιών και την προσθήκη ενεργών συστατικών

  • Δράση 2.1. Επιφανειακή ενεργοποίηση πολυμερών με ψυχρό πλάσμα
  • Δράση 2.2. Ανάπτυξη ενεργής συσκευασίας με την ενσωμάτωση αντιμικροβιακών ή/και αντιοξειδωτικών ουσιών
  • Δράση 2.3. Προσδιορισμός των μηχανικών ιδιοτήτων των παραγόμενων υλικών
  • Δράση 2.4. Προσδιορισμός βιοαποικοδομησιμότητας των παραγόμενων υλικών

Πακέτο εργασίας 3

ΠΕ3. Αξιολόγηση της εφαρμοσιμότητας των καινοτόμων υλικών για τη συσκευασία διαφορετικών ειδών αλιευμάτων

Αντικείμενο του ΠΕ3 είναι η αξιολόγηση των υλικών συσκευασίας που αναπτύχθηκαν στα πλαίσια των ΠΕ1 και ΠΕ2 ως προς την εφαρμοσιμότητά τους σε προϊόντα αλιευμάτων. Στα πλαίσια του ΠΕ3 θα διερευνηθεί η εναρμόνιση των καινοτόμων συστημάτων συσκευασίας με την ισχύουσα νομοθεσία αναφορικά με τα υλικά σε επαφή με τα τρόφιμα. Θα ελεγχθεί τόσο η ασφάλειά τους (έλεγχοι τοξικότητας και μετανάστευσης) όσο και η προστατευτική δράση προς τα συσκευασμένα τρόφιμα, εστιάζοντας σε αντιπροσωπευτικά προϊόντα αλιευμάτων (μελέτες διατηρησιμότητας), προκειμένου να διασφαλιστεί η υψηλή ποιότητα και η μακρά διατηρησιμότητα των τελικών προϊόντων.

  • Δράση 3.1. Έλεγχος της ασφάλειας των καινοτόμων υλικών για χρήση ως εναλλακτική συσκευασία τροφίμων
  • Δράση 3.2. Έλεγχος επιβίωσης ιών στην επιφάνεια των υλικών συσκευασίας
  • Δράση 3.3. Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των καινοτόμων υλικών σε ιχθύες, μαλάκια και αρθρόποδα

Πακέτο εργασίας 4

ΠΕ4. Ανάλυση κύκλου ζωής και τεχνοοικονομική ανάλυση

Η Τεχνοοικονομική ανάλυση για την εκτίμηση του κόστους της παραγωγής των νέων και βελτιωμένων συστημάτων συσκευασίας θα πραγματοποιηθεί με χρήση προσομοιωτών, η οποία θα βασιστεί στα εργαστηριακά αποτελέσματα του pack4fish.

Η ανάλυση του κύκλου ζωής θα συμπεριλάβει και την εκτίμηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των διεργασιών που περιγράφονται στο προτεινόμενο έργο για την παραγωγή των νέων και των βελτιωμένων υλικών και εφαρμογών. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα καθορίσουν την εφικτότητα των προτεινόμενων δράσεων

Δράσεις διάχυσης

Καθ’ όλη την διάρκεια διεξαγωγής της έρευνας, η ερευνητική ομάδα θα υλοποιεί δράσεις για τη διάχυση των αποτελεσμάτων, κυρίως σε εταιρίες παραγωγής αλιευμάτων και τροφίμων, υλικών συσκευασίας και στην ακαδημαϊκή κοινότητα, ώστε να επισημανθούν τα πλεονεκτήματα της χρήσης των νέων και βελτιωμένων μεθόδων συσκευασίας για ιχθυηρά και αλιεύματα που κυκλοφορούν στην αγορά είτε νέων που μπορούν να σχεδιαστούν

Νέα

Στοιχεία Πράξης «ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΜΕ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΑΛΙΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΒΙΟΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΙΧΘΥΗΡΩΝ (PACK4FISH)» με Κωδικό ΟΠΣ 5074718 στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Πρόγράμματος «ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑΣ 2014-2020»

Ημερομηνία έναρξης της Πράξης: 20/05/2021

Ημερομηνία λήξης της Πράξης: 19/11/2023